Het bleef zó rustig in de stad ...

Over: focus in de WK-finale

Het was falen in de finale tussen Spanje en Oranje. Paul de inktvis en voetbalgoeroe Johan Cruyff hebben dus gelijk gekregen met hun voorspelling over het WK voetbal. Was die misschien zelfvervullend, zijn de Nederlanders erdoor uit balans gebracht, of waren er andere oorzaken voor het verlies? Hierbij mijn analyse, uitmondend in een voorspelling van de nationaliteit van de prins-gemaal die over tig jaar koningin Amalia terzijde staat.

Focus

Tijdens de wedstrijd fietste ik naar huis. De oranjekoorts die al een maand heerste, was toen al over. Door de spanning van de finale was het eigenlijk heel erg rustig in de stad. En dat bleef zo, anders dan bij eerdere wedstrijden. Onderweg realiseerde ik me weer dat ik de kansen bij een sportwedstrijd altijd inschat op basis van de uitstraling van de spelers. Kernbegrip daarbij is focus: een staat van mentale alertheid die zowel hard als zacht is. Focus is voor mij volhardend en tegelijk soepel, creatief en onvermoeibaar positief. Volgens het AD was focus het toverwoord in de werkwijze van bondscoach Van Marwijk en dat gaf mij veel vertrouwen in een goede afloop. Ik zag ook veel focus in de uitstraling van spelers tijdens interviews op tv.

Thuisgekomen merkte ik dat ik het erg moeilijk vond om te kijken. Ik zag geen enkel spoor van focus in het spel van mijn landgenoten.  Iedere spelminuut was er onnodig balverlies, beide teams speelden heel krampachtig, Spanje helaas iets minder dan Nederland. Het elftal gedroeg zich als beginnelingen, terwijl dit land al twee keer eerder in de finale stond. De ervaring die toen werd opgedaan is toch simpel aan te boren door wat spelers van toen te raadplegen?

Geen Braafheid

Over de spelstijl is al veel gezegd, vooral door buitenlandse commentatoren. Met een eufemisme kun je zeggen dat de naam van Edson Braafheid een beetje werd gemist. Of anders dat de Nederlandse spelers de kleuren van de Spaanse vlag (rood en geel) iets te vaak hebben opgeroepen in de besluiten van de scheidsrechter. Ik had het gevoel dat Oranje er geen vertrouwen in had en probeerde dit met grove overtredingen te verbergen.

Ik heb nog niemand horen uitleggen waarom eigenlijk voor die speelstijl werd gekozen. Wel kwamen de spelers na afloop met ander commentaar: 

• “we hadden getraind op strafschoppen … wat jammer dat we daar niet aan toe kwamen”
• “schande dat de scheidsrechter een overtreding tegen mij niet heeft bestraft”
• “we hadden tot nu toe elke wedstrijd geluk, dat had weer moeten gebeuren”.

Geen reflectie

Het verbijstert mij als er zulke opmerkingen worden gemaakt, zonder enige reflectie op de kwaliteit van het spel. Ik neem aan dat op een goed moment de spelers elkaar hierop zullen aanspreken, ik kan alleen maar constateren dat na de halve finale de focus had plaatsgemaakt voor angst en dat het niet was gelukt hier een effectieve oplossing voor te vinden.

Hoe zou dat gekomen zijn? Ik ben niet zo heel erg thuis in de voetbalwereld, maar ik heb een sterk vermoeden dat gaandeweg onder de toenemende druk de focus verloren ging. De onbevangen gedrevenheid die daarbij hoort, raakte geblokkeerd door een repeterende vraag ‘ALS we maar niet FALEN in de FINALE …!’ Dit ontaardde in pogingen elkaar met loze peptalk moed in te praten. Maar uitlatingen als ‘we zijn het langst ongeslagen van alle deelnemende ploegen’, roepen natuurlijk alleen maar twijfel op: ‘hoelang kan dat nog doorgaan?’.  

Koningskoppel

Dat doet me denken aan het WK van 1974 toen ik na een imponerende zegereeks, tijdens de finale plotseling een merkwaardige mengeling ontwaarde bij de Oranjespelers: onmacht en zelfvoldaanheid. Naar mijn overtuiging was het deze tweespalt die commentator Herman Kuiphof, toen Duitsland op voorsprong was gekomen, de uitroep ontlokte ‘zijn we d’r toch weer ingetuind’.

Afgezien van alle Oranjeklanten op het veld, zaten er nog twee op de tribune: Willem-Alexander en Máxima. Grappig eigenlijk dat tijdens de finale van 1974 de toenmalige kroonprinses Beatrix een partner had met de Duitse nationaliteit, het land van de tegenstander. Toen zij het koningskoppel vormden, trof hun oudste zoon als kroonprins, een partner in Argentinië, het land waartegen we speelden in 1978. Het ziet er nu dus naar uit dat hun dochter Amalia een Spaanse partner zal kiezen. Maar het kan natuurlijk zijn, dat inktvis Paul daar heel anders over denkt.

Links naar voetbalcommentaar

Andere interpretaties:

• Gyuri Vergouw schreef op Managementsite (gratis registratie) een doorwrocht stuk met een heel andere conclusie: ‘door een paar kleinere fouten is het net niet gelukt’
• het tv-programma Netwerk van 13 juli toont de Britse auteur David Winner die het ruwe spel van Oranje betrekt op de angst die hij ervaart in onze samenleving, met alle symptomen van dien, zoals de opkomst van de PVV. 

Over de focus AD-columnist Chris van Nijnatten en NOS Studio Sport.