Lang leve Ad Bos

Het NOS-journaal toont vandaag hoe het Ad Bos is vergaan, op de dag van zijn vrijspraak. Eerst nog even wat eten, dan op weg naar het Paleis van Justitie in Den Haag, waar de camera niet in de rechtszaal mag, bij de uitspraak van het Gerechtshof. Opgewekt reageert hij na afloop op de vrijspraak.

Van berusting naar apathie
Maar hij ziet er niet meer zo goed uit. Zijn gezicht is dikker en vooral matter geworden. Altijd heb ik een twinkeling in zijn ogen gezien, een soort van verwondering over wat hem is overkomen, die werd vermengd met berusting. Nu lijkt het alsof de berusting de overhand heeft gekregen en is ontaard in een soort apathie.

Ambtelijke machine
Hij zegt nog altijd trots te zijn op wat hij heeft gedaan. Maar zijn ogen spreken een andere taal, hier staat een gebroken man, de ambtelijke machine heeft hem klein gekregen. Al weet hij het zelf nog niet. En al blijf ik hopen dat ik het niet goed gezien heb, ik gun deze man een grote dosis levensplezier.

Oltmans en Hirsi Ali
Wat die ambtelijke machine bewoog, is niet rationeel te begrijpen. Er zijn in de loop der tijd nog meer voorbeelden geweest van figuren die door het brengen van een ongewenste boodschap in het nauw kwamen. Zoals Willem Oltmans, die door zijn opvattingen over Nieuw Guinea door toenmalig minister Luns in de ban werd gedaan en pas na vele, vele jaren procederen acht miljoen schadevergoeding kreeg. Ayaan Hirsi Ali maakte furore, maar conformeerde zich niet aan het politieke systeem en toen bleek dat ze had gelogen over haar echte naam, werd dat een stok om de hond te slaan.

Oprecht en onterecht
En er is nog een recent voorbeeld. De opvattingen van Geert Wilders over de islam, zijn destructief en gebaseerd op onterechte angst. Maar ik ervaar zijn motieven als oprecht, in tegenstelling tot degenen in het politieke establishment die weliswaar reële opvattingen over de islam hebben, maar die Wilders proberen klein te krijgen, ten koste van alles. Bij hen heeft hij zich door zijn litanie onmogelijk gemaakt, met als gevolg dat hij in een veel te laat stadium werd beveiligd. Het is goed afgelopen, maar de taferelen die zich aftekenden rond de weigering van het kabinet Balkenende III om adequate maatregelen te nemen, waren even zorgwekkend als treurig. De indruk ontstaat dat er niets is geleerd van de gang van zaken rond Pim Fortuyn.

Onecht en onrecht
En dan is er, naast vele andere klokkenluiders zoals Fred Spijkers en Paul Schaap, dus nog Ad Bos. De man die vele keren zijn nek uitstak en misdrijven aan de kaak stelde. De man die de Nederlandse staat miljarden euro's bespaarde voor bouwprojecten toen hij de meerkosten wegens concurrentievervalsing werden uitgebannen. De man die aanvankelijk door Justitie niet werd gehoord, ook al stapelden de bewijzen zich op. De man die vervolgens wel door Justitie werd gehoord als getuige, waarna hij tot verdachte werd gebombardeerd en zijn verklaring tegen hem werd gebruikt. De man die uit armoede in een camper woont omdat geen enkele werkgever of politicus de moed heeft hem in dienst te nemen, al staan zijn integriteit en maatschappelijke loyaliteit buiten kijf.

Fooi als dank
Ik ben niet in de positie dat ik hem in dienst kan nemen. Als ik geld had zou ik een donatie doen, maar ik weet niet waar ik dat geld naartoe kan sturen. Wat ik wel kan doen is Ad Bos publiekelijk steunen, het is jammer dat dit niet massaal gebeurt. Als de Nederlandse bevolking een kanaal heeft om te laten zien dat ze hem dankbaar is en achter hem staat, zou hem ongetwijfeld goed doen. Dat is misschien wel belangrijker dan de vele miljoenen aan schadevergoeding die hij, net als Oltmans, uiteindelijk wel zal krijgen. Als een fooi voor al het geld dat de staat heeft bespaard dankzij zijn moed.

Les voor de politiek
En er is nog een belangrijk effect te verwachten van deze publieke steun. De politiek leert dat de burgers van Nederland dit niet pikken. Eeuwen geleden was het een gewoonte van autoritaire heersers om brengers van een ongewenste boodschap te vermoorden. In een democratie mag zoiets niet getolereerd worden. De politieke cultuur om dergelijke signalen te ontkennen als zijnde ongewenst, moet veranderen. Het zou de politiek sieren als ze dankbaar zijn dat burgers moed, daadkracht en kennis gebruiken om het bestuur van de samenleving beter, efficiënter en rechtvaardiger te maken.
______________
Naschrift 23 juli 2010
Vanavond was in het tv-programma 1Vandaag een uitgebreide reportage over Ad Bos. Ik zie nu nog steeds een soort verbijsterde berusting in zijn ogen, maar toch ook (weer) minzame verwondering en relativeringsvermogen. Zelfs nu de Hoge Raad heeft besloten dat Bos toch weer kan worden vervolgd. Hij blijft er rustig onder. Ik merk dat mijn bewondering voor hem steeds groter wordt. Er komt een nieuw blog over hem, dat is zeker.

Enkele websites over klokkenluiders:
Klokkenluider Online
SDN over klokkenluiders
Tips voor klokkenluiders van FNV
Klokkenluider.tv, website van het tv-programma Zembla (met een speciale pagina met namen van bekende klokkenluiders)