donderdag 20 april 2023

Populaire vrienden

"Versiert Joey veel meisjes?" vraagt Rachel Green uit New York aan haar vriendin Monica Geller. "Heel veel", zegt Monica, "echt heel veel."
Rachel: "Oh ... en ik ben er een van. Wat een eer!"
Ze vindt dat ze niet bij Joey moet afspreken, als getrouwde vrouw. Helaas wint de behoefte aan avontuur, ze gaat toch. Haar eer wordt uiteindelijk gered omdat ze te veel drinkt en op de bank in slaap valt.

Daags daarna betrapt Rachel haar man met een ander in bed en beklaagt ze zich bij Ross Geller over de ontrouw van mannen. "We are sorry", zegt Ross zachtjes. Hij kijkt even schuldbewust als hoopvol, misschien wordt Rachel eindelijk verliefd op hem? Ross vraagt voorzichtig of ze zelf niet bij Joey op bezoek was. Rachel reageert eerst vinnig en erkent dan dat vrouwen niet beter zijn dan mannen. “Wil je dat tegen mijn ex zeggen?”, vraagt Ross, die net is gescheiden. Zijn vrouw ging verder in een lesbische relatie.

Fietstocht naar Brussel

Aan dit fragment uit de tv-serie Friends denk ik terug tijdens een fietstocht naar een expositie over de serie in de Brusselse Expohallen. Vanuit mijn hotel in Vilvoorde stroomt de Willebroekse Vaart links met me mee, terwijl vliegtuigen die opstijgen van luchthaven Zaventem in de verte mijn route kruisen. In Brussel rij ik langs het gigantische park rond het paleis van Laken en dan onder het Atomium door naar mijn bestemming op het Belgiëplein.

Markant: om de deurspion bij Monica zit een lijst met gekrulde hoeken.

Toegankelijk en getimed

Friends is een tv-serie die tien seizoenen heeft gelopen (in totaal 236 afleveringen) en ongekend populair was. Aanvankelijk in de VS en uiteindelijk wereldwijd. Onder de fans zijn beroemdheden als David Beckham, Lady Gaga en Malala Yousafzai. Qua huidskleur had de serie diverser gekund, maar allerlei taboes van toen, zoals seksuele voorkeur, partners van ongelijke leeftijd en draagmoederschap, werden met een combinatie van respect, nuchterheid en humor aangepakt. 25 jaar na de eerste aflevering zocht het Nederlands Dagblad in 2019 naar een verklaring voor het succes: het gaat om toegankelijke humor, herkenbare personages en vakkundig getimede grappen. Bovendien speelt de serie zich af in een wereld die relatief veilig en optimistisch is. Na de aanslagen op de Twin Towers in september 2002 was Friends zelfs de best bekeken serie van de VS.

Favoriet of niet? 

De zes hoofdrolspelers: vlnr Chandler, Rachel, Ross, Monica, Joey en Phoebe.

Voor wie de serie niet kent, hierbij de zes hoofdpersonages op een rij:

  • Chandler is een kluns, maar zakelijk heel succesvol en hij slaagt erin een gelukkig huwelijksleven op te bouwen met Monica. Hij maakt dwangmatig grappen en daar zijn goede grappen bij. In de wachtkamer van een slaapkliniek ontmoet hij aan het begin van de serie een vrouw die zegt dat ze praat in haar slaap. Zijn reactie: "Dat is toevallig, ik luister in mijn slaap." 
  • Rachel gedraagt zich als prinses, alsof de wereld haar adoreert zonder dat ze daarvoor iets hoeft te doen. Toch wordt ze iedere aflevering een stukje meer volwassen, uiteindelijk zelfs moeder. Wat ik niet kan verklaren is dat ze een centrale rol heeft in veel van mijn favoriete afleveringen (zie verder)
  • Ross is de broer van Monica, hij wordt regelmatig uitgelachen, maar laat zich niet van de wijs brengen. Wel verandert hij vaak radicaal van mening, dat dit vaak gebeurt om opportunistische redenen is hilarisch. Zijn verlangen naar een relatie met Rachel is een verhaallijn die duurt van de eerste tot de laatste aflevering (het loopt goed af)
  • Monica is dwangmatig bezig met schoonmaken en structureren, tegelijk is ze het meest volwassen in relaties en leert ze de steken onder water van haar moeder te doorstaan met assertiviteit 
  • Joey houdt alleen van eten en seks. Of dat lijkt zo want hij toont zich een ware vriend, bijvoorbeeld als Rachel dakloos dreigt te worden mag ze bij hem inwonen. Ze weet dat hij zijn versierdrift zal inhouden en hij maakt dat waar. Als Phoebe tijdens haar zwangerschap vlees wil eten en zich daar schuldig over voelt, biedt hij aan om tot de bevalling vegetarisch te leven. Zijn uitspraken blinken soms uit in domheid, tegelijk bewijst hij dat seksuele intelligente een heel andere tak van sport is: hij wordt door vrouwen voortdurend beloerd en begeerd
  • Phoebe is wispelturig, vrolijk, eigenwijs, vol uitspraken die even paradoxaal als ondoorgrondelijk zijn en soms vooral waar.

Echt Phoebe.
Rachel in haar zoektocht naar economische zelfstandigheid.

De pukkel is kwaad

Rond mijn bezoek aan de expositie vroeg ik me af welke afleveringen en verhaallijnen voor mij het meest markant zijn. Daar kwam deze lijst uit: 

  • Rachel beschuldigt Ross dat hij haar versierd heeft met een zwangerschap tot gevolg. Tijdens de aflevering moet Rachel erkennen dat zij zelf het initiatief heeft genomen. De seks werd genoten op een salontafel met de trouwkaarten van Monica en Chandler. "We hebben het niet gedaan op de verzonden kaarten", is een poging tot geruststelling, waarna iedereen kijkt naar een ingelijste kaart 
  • Monica, Phoebe en Rachel staren onder het bedwelmende genot van sangria naar een aantrekkelijke buurman. Je vraagt je als kijker af hoe het hem lukt om vrouwen zo te laten smachten, terwijl hij dat zelf niet eens weet 
  • Monica gaat winkelen met Julie die door Rachel als rivale wordt gezien. Als Rachel er achter komt probeert Monica zich eruit te redden met alom bekende uitspraken die overspel vergoelijken: "Het stelde niets voor ... ik dacht de hele tijd aan jou." 
  • de ouders van Rachel liggen ruziënd in scheiding en ze komen beiden naar haar verjaardagsfeest. De vrienden moeten capriolen uithalen en inventief liegen om te voorkomen dat de twee elkaars aanwezigheid te weten komen. Joey beneemt het zicht van de moeder door haar een zoen op de mond te geven, waarna zij beduusd zegt dat ze nog nooit zo'n leuk feestje heeft meegemaakt. Monica, die saaie spelletjes organiseerde, zegt dan blij "Thank you!" 
  • Rachel vraagt of iemand een date voor haar kan regelen die meegaat naar een feest bij haar werkgever. Monica en Chandler vinden iemand en Phoebe ook, waarna beide partijen strijden wiens protegé de leukste is. Via kinkuiltje, mooi haar, mooie tanden, kan grapjes maken, doet vrijwilligerswerk en rijkdom, komen ze uit bij ruikt lekker. Dan vraagt Monica aan Chandler met een mengeling van ongerustheid en sarcasme: “Wil je hem voor jezelf?” In stamkroeg Central Perk krijgen beide kandidaten elkaar ongewild te zien, wat de consternatie compleet maakt 
  • Monica en Phoebe verzorgen een onbekende man die buiten bewustzijn in een ziekenhuis ligt. Dat ze hem allebei leuk vinden geeft onderling wantrouwen en rivaliteit. Als de man ontwaakt zegt hij weinig meer dan “Misschien tot ziens.” Dan worden ze verenigd in hun verontwaardiging over de ondankbaarheid van mannen. Onder het spuien van venijn gaan ze er eendrachtig vandoor 
  • Ross heeft een rare pukkel op zijn rug waar artsen geen raad mee weten. Dan gaat hij, volkomen in strijd met zijn principes, naar een alternatief genezer. Die krijgt de pukkel weg, onder het uitroepen van charlatankreten als "We hebben het nu kwaad gemaakt"
    Enkele fragmenten uit de serie afgebeeld op posters.
  • Terwijl zijn relatie met Monica steeds serieuzer wordt, ontdekt Chandler dat haar ouders een hekel aan hem hebben. Hij komt te weten dat Ross hem lang geleden onterecht heeft beschuldigd. Uiteindelijk wordt hij gerehabiliteerd en vestigt hij definitief zijn reputatie met een geniale oneliner
  • Chandler denkt dat Monica een borstvergroting wil laten uitvoeren en hij benadrukt in bedekte termen dat dit nergens voor nodig is. Zij begrijpt er niets van en de misverstanden stapelen zich op. 
De pui van de stamkroeg.
De keuken van Monica.

Kolder met compassie

Het bovenstaande citaat uit Nederlands Dagblad klopt: de humor is laagdrempelig. Tegelijk vind ik de humor op een diepere laag heel geraffineerd en intelligent, omdat de voorspelbaarheid van running gags wordt gecombineerd met onvoorwaardelijke compassie en intense kolder. Na een keer of acht ken ik de meeste afleveringen wel zo'n beetje en toch zit ik minstens een kwart van de tijd onbedaarlijk te lachen om geniale grappen die vaak een nuancering hebben zodat er ook nog diepgang is. Hoe krijg je het bij elkaar verzonnen?!

Botsende ongemakken

Wat me verder fascineert de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen. Bij de meeste komische series worden alleen mannen te grazen genomen, bij Friends wordt de gelijkwaardigheid die vrouwen terecht nastreven waargemaakt. Alle zes personages worstelen in gelijke mate met hun ongemakken,dat voelt voor mij geruststellend. Omdat die ongemakken steeds in verschillende combinaties met elkaar botsen, ontstaat er ook veel verrassing. 

Een outfit van Ross.

Duiding en rangorde

Iets wat zoveel bewondering en fascinatie oproept is het waard om een bezoekje aan Brussel te brengen, in de verwachting dat de expositie mijn beleving verdiept. Ik merk dat het bezoek inderdaad een extra dimensie geeft aan wat ik weet over de serie. Tot nu toe was dat vooral subjectief, gebaseerd op mijn gevoel en op teksten van Comedy Central die willen dat ik naar een aflevering kijk. Hier lees ik meer beschouwende teksten die feiten toevoegen, duiding geven en rangorde scheppen in mijn subjectieve wereld. 

Ruiken en tasten

Ook kreeg ik meer een totaalbeeld, doordat ik niet alleen uitspraken en intonatie hoor, met beelden in een plat vlak, maar ook de ruimte kan voelen. Al was de kleur van de fauteuils van Joey en Chandler veel donkerder dan in de serie (en de keuken van Monica juist minder donker), het was wel heel levensecht om er middenin te staan. Ik heb op de bank in Central Perk gezeten! Jammer dat ik niet meer mijn tastzin heb gebruikt en heb geroken aan het meubilair. Hoewel ... dit kan niet het originele decor van de opnames zijn geweest! Zo kwam ik in de Brusselse buitenlucht weer met mijn benen op de grond terecht. 

 Enkele links

Gepost door op Geen opmerkingen:
Labels: , , , , , ,
Abonneren op: Posts (Atom)